Jak można podzielić spadek? Podział spadku może odbyć się na różne sposoby – poprzez podział fizyczny, przyznanie spadku jednemu ze spadkobierców z obowiązkiem spłaty pozostałych lub sprzedaż majątku na licytacji.
Czy możliwy jest częściowy podział spadku? Jakie rozwiązanie wybrać w przypadku sporu?
W artykule omawiamy dostępne opcje oraz istotne kwestie prawne, które warto wziąć pod uwagę.
Jakie są sposoby podziału majątku spadkowego?
W postępowaniu o dział spadku sąd może zastosować następujące sposoby podziału:
- dokonać fizycznego podziału spadku, przyznając każdemu ze spadkobierców pewne składniki spadku, ewentualnie z wyrównaniem udziałów odpowiednimi dopłatami lub spłatami.
- przyznać na wyłączną własność cały spadek jednemu ze spadkobierców, z obciążeniem jego odpowiednimi spłatami na rzecz pozostałych współspadkobierców.
Jeżeli żaden ze spadkobierców nie wyraża zgody na przyznanie mu spadku, sąd zarządzi sprzedaż licytacyjną przedmiotów należących do spadku. Podobnie postąpi sąd, jeżeli zawnioskują o to wszyscy spadkobiercy.
Jeżeli na skutek podziału fizycznego spadku, w skład którego wchodzi nieruchomość, powstają nowe nieruchomości, odrębne od jednej dotychczasowej „macierzystej”, projekt podziału powinien opracować biegły geodeta. Jeżeli jest to nieruchomość budynkowa, konieczna jest opinia biegłego z zakresu budownictwa.
Wreszcie, jeżeli rzecz dotyczy gospodarstwa rolnego wchodzącego w skład spadku, opinię dotyczącą dopuszczalności i sposobu podziału tego gospodarstwa powinien opracować biegły z zakresu rolnictwa.
Przeczytaj o zobowiązujących wyłączenia i ograniczeniach w zakresie zniesienia współwłasności
Czy można podzielić część spadku?
Sądowy dział spadku powinien być całkowity. Ustawa dopuszcza częściowy dział tylko z ważnych powodów. Kodeks cywilny nie precyzuje, co należy uznawać za ważne powody. W praktyce przyjmuje się, że chodzi tu o istotne przyczyny o naturze zobiektywizowanej; nie wystarczy więc sama wola spadkobiercy czy nawet wszystkich spadkobierców.
Jako wyjątek przyjmuje się możliwość wyłączenia spod działu spadku zgodnie zajmowanego budynku mieszkalnego lub lokalu.
W kodeksie wskazuje się wprost tylko jedną z sytuacji, która może usprawiedliwić dokonanie częściowego działu, a mianowicie, gdy w skład spadku wchodzi przedsiębiorstwo. Przez analogię można to odnieść również do sytuacji, w której w skład spadku wchodzi gospodarstwo rolne.
Należy podkreślić, że ograniczenie działu spadku może być tylko przedmiotowe. Niedopuszczalne jest więc dokonanie działu spadku tylko pomiędzy niektórymi za spadkobierców.
Natomiast dział umowny (w tym u notariusza) może być zarówno całkowity, jak i częściowy; o zakresie przedmiotowym działu decydują wszyscy spadkobiercy będący stroną umowy.
Czy można podzielić spadek bez zgody spadkobierców?
Do przeprowadzenia sądowego działu spadku wystarczy inicjatywa jednego ze spadkobierców. Nie potrzebuje na to zgody pozostałych spadkobierców.
Ustawa nie uzależnia tej legitymacji od wysokości udziału; może więc zgłosić wniosek o dział spadkobierca, którego udział we spadku jest minimalny.
Ile wynosi opłata sądowa od wniosku o zniesienie współwłasności nieruchomości?
Kto może wnioskować o dział spadku?
Ustawa dopuszcza sytuacje, w której wniosek o dział spadku mogą zgłosić osoby spoza kręgu spadkobierców.
Wniosek o dział spadku może bowiem zgłosić także nabywca od spadkobiercy jego udziału spadkowego, a także zapisobiorca windykacyjny.
Osoby te działają samodzielnie i na wystąpienie z wnioskiem o odział spadku, nie muszą mieć zgody spadkobierców. Mogą więc działać wbrew woli spadkobierców.
Nie muszą też mieć takiej zgody organy uprawnione do wystąpienia z wnioskiem o wszczęcie postępowania sądowego na zasadach ogólnych, a więc prokurator, Rzecznik Praw Obywatelskich i Rzecznik Praw Dziecka.
Jan Górski
adwokat
dr Michał Górski
adwokat
Zdjęcie: avechenri, Lukasz Radziejewski
***
Co to jest dział spadku?
Czym właściwie jest dział spadku? Jakie ma znaczenie w kontekście nabycia spadku i dlaczego jest tak istotny dla uporządkowania spraw majątkowych po zmarłym?
W niniejszym artykule wyjaśniamy podstawowe pojęcia związane z działem spadku, omawiamy różnice między nabyciem spadku a jego podziałem, a także wskazujemy, jakie kroki należy podjąć, aby skutecznie przeprowadzić tę procedurę [Czytaj dalej…]
{ 0 komentarze… dodaj teraz swój }